E-Öğrenme Projelerinde Ölçme Değerlendirme Çalışmaları Nasıl Yapılır? (1)

E-Öğrenme, kurumsal dünyada güçlü bir eğitim aracı olabilir. Düşük maliyetli bir eğitim yolu olsa da, e-öğrenmenin amacı yalnızca eğitim maliyetlerini düşürmek değil, aynı zamanda sürekli bir eğitim ve gelişim platformu yaratmak, iş sonuçlarına güç kazandırmaktır.

Sonuçta, paranızı altyapı ve içeriğe harcayacaksanız, sonuçlarını da görmek-ölçümlemek istersiniz.

Paranızı harcamadan önce, eğitim planlarınızın hedeflerini saptayabildiğinizden emin olun. Neden klasik bir sınıf içi eğitim yerine, e-öğrenmeyi tercih edeceğinize dair net bir cevap bulamıyorsanız, bir adım geri gidip neden bir eğitime ihtiyaç duyduğunuza dair bir yanıt bulmanızın zamanı gelmiş demektir.

Peki, şimdi aklınızda bir hedef ve sonuç almak istediğiniz bir eğitiminiz var; bu sonuçları nasıl ölçeceksiniz? Eğitimin etkili olup olmadığını nasıl anlayacaksınız?

Eğitimde ROI (Yatırımın Geri Dönüşü) Hesaplanabilir mi?

Hem geleneksel hem de e-öğrenme eğitim metot, süreç ve yatırımlarını değerlendirmede kullanılan Kirkpatrick modeli adında denenmiş ve test edilmiş bir model vardır.

Bu model dört düzeyden oluşur:

Düzey 1: Tepki = Öğrenci-katılımcı nasıl hissediyor? Eğitimi beğendi mi? Tavsiye eder mi?

Düzey 2: Öğrenme = Öğrenci-katılımcı ne öğrendi? Bilgi ve kapasitesi gelişti mi?

Düzey 3: Davranış = Öğrenci-katılımcı bu bilgiyi işinde kullanıyor mu? Davranışlarına yansıtabildi mi?

Düzey 4: Sonuçlar = Eğitim sonrası öğrencinin-katılımcının performansı iş sonuçlarını ne kadar etkiledi?

JJ Phillips, sonraları bu modele bir 5. düzeyi eklemiştir: Yatırım geri dönüşü (ROI) = Bu düzey, Düzey 4 verilerinin parasal değere dönüştürülmesinin maliyet-fayda analizi olarak sunmuştur.

Bu model on yıllardır mevcut ve biz daha bilgisayar kullanmaya başlamadan çok öncesinde eğitim analizleri yapılırken kullanılıyordu. Ne var ki, bu model çoğunlukla öğrenci geri bildirimlerine bağlıdır. Bu tür bir bilgiyi kullanmaktaki problem de, bunun gerçek verilerden ziyade kolaylıkla duygularla çarpıtılabiliyor olmasıdır.

Bir eğitim, insan faktörü ön planda tutularak tasarlanmak zorundadır; ancak ederini-sonuçlarını hesaplarken, daha doğru anlayabilmek için, duygunun işin içinden çıkarılması gerekmektedir.

Bir düşünün: Hiç bir derse girdiğiniz ve eğitmeni sevmediğiniz oldu mu? Eğer sınıfınızda bir puan tablosu olsaydı, yalnızca öğretmenden hoşlanmadığınız için çok düşük not verme ihtimaliniz ne olurdu?

Bilgiden ziyade insanlara puan vermek doğaldır ve kolaydır; çünkü eğitmene karşı güçlü bir önyargı vardır.

Eğer bir eğitim süreci, derslerde öğrenci aktivitelerinin bilgisini tutmak gibi doğru unsurları içeriyorsa, biz de sonuçları daha az duygusal etkiyle ölçebiliriz.  Tabiki insan faktöründen tamamen bağımsız değil; çünkü dediğim gibi, biz bunu da göz önünde bulundurmak zorundayız.

O halde eğitim değerlendirmede yöntemimiz nasıl olacak? Kirkpatrick modelinden nasıl istifade edebiliriz?

Bir sonraki yazımda ilk önce klasik bir eğitim planlama-yürütme projesi için bir takım yolları sizlerle paylaşmak istiyorum.

Ardından bir e-öğrenme projesi için bunu nasıl yapabilirsiniz, bunun yollarını irdeleyeceğiz.

Öğrenerek, keyifli günler geçirmeniz dileğiyle…

Kaynaklar: http://www.commlabaustralia.com, http://www.kirkpatrickpartners.com/, Gazi Üniversitesi Mutlu Tahsin Üstündağ’ın araştırmaları, http://www.acikarsiv.gazi.edu.tr